مرزهاي يك كشور و شكل اراضي كه در درون اين مرزها قرار ميگيرند مي تواند باعث بروز مشكلاتي و يا برعكس داراي مزايايي از جمله تقويت همگرايي ملي باشد . شكل يا مورفولوژي كشورها را مي توان به پنج شكل كلي تقسيم نمود :

كشورهاي مشكل و متراكم (Compact ) :

كشورهاي مشكل و متراكم با شكلي تقريبا دايره وار زمينه را براي اداره آسان كشور فراهم مينمايند. بلژيك نمونه عالي از اين كشور هاست . همانگونه كه مي دانيم اين كشور از نظر فرهنگي ميان فلاندر ها (Flanders) و والوني ها (Wallonia) تقسيم شده است . شكل خاص بلژيك به حفظ حاكميت يكپارچه اين كشور كمك كرده است . كشورهايي كه داراي چنين شكل فيزيكي هستند از نظر دفاع نظامي نيز وضعيت بهتري نسبت به ديگر كشور ها دارند.

كشورهاي منفصل و چند پاره (Fragmented) :

كشورهايي نظير اندونزي كه از بيش از 13000 جزيره تشكيل يافته اند ، بعنوان كشورهاي منفصل يا چند پاره شناخته مي شوند . اداره چنين كشوري با اين شكل جغرافيايي و با بيش از 200 ميليون جمعيت بسيار دشوار است . كشور هاي دانمارك و فيليپين نيز كشورهايي هستند كه اجزا آنها بوسيله آب از هم جدا شده اند .

كشور هاي كشيده يا طويل (Elongated) :

كشور هايي داراي شكل كشيده از نظر جغرافيايي مثل شيلي در اداره شمال و جنوب كشور توسط يك پايتختي كه در مركز قرار دارد(سانتياگو) داراي مشكل است . ويتنام هم داراي چنين شكل جغرافيايي است و طبعا از اين مشكل رنج ميبرد .

كشورهاي داراي حفره جغرافيايي (Perforated) :

آفريقاي جنوبي مثال كلاسيك در مورد اين كشور هاس كه بطور كامل كشور لسوتو را محاصره كرده است ، يعني كشور لسوتو همچون حفره اي در درون آفريقاي جنوبي جاي گرفته است . كشور محاصره شده تنها مي تواند با گذشتن از كشور احاطه كننده به ساير كشورها دسترسي داشته باشد . اگر ميان دو كشور روابط خصومت آميز وجود داشته باشد ، اوضاع براي كشور احاطه شده ناخوشآيند خواهد بود . ايتاليا نيز جزو اين دسته از كشور هاست . كشور واتيكان و كشور سان مارينو در ميان كشور ايتاليا احاطه شده اند .

كشورهاي كشيده شده در درون آب (Protruded) :

اينگونه كشورها همانند ميانمار يا تايلند از نظر شكلي مانند باريكه هايي هستند كه به ردون دريا كشيده شده اند . همانند كشورهاي كشيده يا طويل اينگونه كشور ها نيز در اداره موثر كشور داراي مشكلاتي هستند. گرد آوری:طاهره روزبهانی